jawor
Stale nierdzewne to stale stopowe w których zawartość chromu waha się w granicach 14%. To jest umowne, dlaczego- o tym później. Do znanych stali nierdzewnych należą: 420, 420M, 425M(Modified), seria 440stek(440A,440B, 440C), seria AUS X(AUS 6, AUS 8, AUS 10), 154 CM, ATS 34, VG 10, S 30V i jeszcze wiele innnych. Cechą charkterystyczną tych stali jest dużo wyższa odpornosć na korozje niż stali tradycyjnych, węglowych- zauważ, piszę dużo wyższa, ale nie całkowita. Dlaczego wyższa? Chrom tworzy na powierzchni stali bardzo cienką, ale zarazem bardzo gestą siatkę tlenków chromu, które zapobiegają korozji- to tak w dużym uproszczeniu. Teraz dużo zależy jeszcze od zawartości węgla- węgiel odpowieda za twardość, wytrzymałość i spreżystość stali, ale przede wszystkim umożliwia zmiany właściwości stali w wyniku obróbki cieplnej- czyli za hartowność. Stal stopowa powinna zawierać min. 0,5%C, w przeciwnym wypadku nie da sie zahartować jej tak, by nóż z niej wykonany przyzwoicie trzymał ostrze. A trzeba też powiedzieć że im wyższa zawartość wegla w stali stopowej tym jej właściwosci antykorozyjne maleją. Dlatego np. stale z rodziny 420 które zawierają do 14% chromu i ledwie łapia sie na dolną granicę nierdzewności są odporne na korozję- mają zazwyczaj niecałe 0,5%C(najczęściej jeszcze mniej)- i dlatego mało korodują.
Z drugiej strony nadmiar węgla jest w stopowych stalach szkodliwy, bo powoduje kruchość stali, czyli brak wytrzymałości mechanicznej. Konieczne jest więc zachowanie jakiegoś kompromisu pomiędzy twardością a elestycznością.
Teraz o samych stalach(przykładowo i skrótowo):
-420 i jej klony takie jak 420M, 425 itd.- maja mało wegla(max. do 0,5%), dużą odpornośc na korozję, kiepsko trzymaja ostrze
-seria stali 440, czyli 440A, 440B i 440C. Zawartość chromu od 14-18%, węgla od 0,65-1,2%. Najmniej węgla ma 440A- z tego też powodu jest najbardziej odporna na korozję ale i najgorzej trzyma ostrze, 440B ma ok. 0,8%C- przyzwoita stal, wreszcie 440C- zawiera do 1,2%C a jej właściwości niemal dorównują stali ATS 34 czy 154CM. Bardzo dobrze trzyma ostrze, choć jest bardziej niż pozostałe wrażliwa na kwasy i wilgoć. Ale pomimo tego jest bardzo odporna na korozję. Tutaj trzeba pamiętać by nie mylić tych stali- jeżeli na nożu jest napis że wykonano go ze stali 440- jest na bank zrobiony z 440A. Jest ona po prostu najtańsza i najłatwiejsza w obróbce. Trzymanie ostrza: 440A- przeciętne, choć lepsze niż stal 420, łatwe ostrzenie. Często jest stosowana do produkcji noży dla nurków(wiadomo dlaczego). 440B to już zupełnie porządna stal, natomiast 440C jest naprawdę dobrą stalą "nożową"(bardzo ją lubię!)- i jest droga.
- ATS 34, 154CM- stale o niemal identycznych właściwosciach i składzie chemicznym. Powstały z zamysłem jako stale do produkcj łopatek do turbin w silnikach odrzutowych. Charakterystyczne są dla nich: wysoka odporność na ścieranie i duża twardość- właściwości te są ponadto zachowywane w wysokich temperaturach, co dla nas, jako dla użytkowników noży z nich zrobionych jest bez znaczenia. Duża zawartośc węgla(nieco ponad 1%) i nieco mniejsza niż w 440C zawartość chromu(do 15%) powoduje że stale te trochę lepiej niż 440C trzymaja ostrze, ale są też bardziej podatne na wilgoć.
Osobiście- nie lubię tej stali. Dobrze trzyma ostrze ale jest bardzo krucha- nigdy nie ugnie się sprężyście przy bocznym obciążeniu- zawsze złamie. Dodatkowo- trzyma ostrze o jakieś do 15%lepiej niż 440C ale naostrzenie noża trwa z 6 razy dłużej. Dla mnie jest to stal nie do użytku terenowego. Nadaje sie na gentelmen knives które używa się okazjonalnie, faktem jest że Strider robił z niej duże noże... Widziałem je, niektóre używałem, zawsze grube łomy co zabezpieczało je przed złamaniem(złamać 6 czy 7mm stalowego płaskownika hartowanego do twardości 60HRC- to juz coś!), ale za mało w nich finezji i zwyczajnej użytkowości.
Modna stal.
- stale typu CPM s60V, s90V i tak dalej- bardziej spieki niż stale. Zawartośc węgla nawet powyżej 2%(!), chromu 14-17%. Powstają w wyniku skomplikowanego procesu który umożliwia zachowanie badzo jednolitej struktury stali. Drogie w pozyskaniu, drogie w obróbce, świetnie trzymają ostrze, zerowa sprężystość, beznadziejna udarność...Na nóż w teren nie nadają sie w najmniejszym nawet stopniu- jeszcze bardziej kruche niż ATS 34, 154CM.
Bardzo modne.
- CPM s30V- super-hiper- extra- stainless steel. No, najnowsza, najlepsza, najtwardsza i w ogóle "naj" stal. Nie jest najnowsza- była znana już dużo wcześniej, jest jednak próbą załatania dziury po spiekach typu CPM 440V(s 60V) które funkcjonalnie okazały sie do dupy. Ma mniej węgla(nieco powyżej 1%) niż s60V, sporo chromu i innych pierwiastków. Zupełnie niezła stal- dobrze trzyma ostrze, nie koroduje, ze sprężystością- nie wiem- niech ktoś inny sie wypowie.
- VG 10- japońska stal stopowa, sporo węgla, sporo chromu i innych pierdółek stopowych, trzyma ostrze min. słabiej niż ATS 34 czy 154CM ale duużo łatwiej sie ostrzy i co ważniejsze- ta stal jest sprężysta! Bardzo mi sie podoba. Można z niej robić noże w teren i takie noże są robione, np. noże Fallkniven.
No, zacny towarzyszu Jawor- jeżeli sie przez to przebiłeś i jeszcze dajesz znaki życia to znaczy że masz ochotę na więcej(czyt. sam jesteś sobie winny :wink: )
Jawor
Tak na serio- nie sugeruj sie zawsze stalami przy wyborze noża. To idiotyzm i marketingowa nagonka. Trzeba zachować pewien margines zdrowego rązsądku- przy nożach i w ogóle. Trzeba mieć jakieś dolne i górne widełki w wyborze stali uwzględniając przeznaczenie noża. Jeżeli chcesz nóż w teren, to pomimo całej mojej sympatii do węglówek polecam...stale nierdzewne. Pewien przegląd już masz- trochę się napisałem! Uważam że stale od 440B(japoński odpowiednik AUS 8, AUS 8A), poprzez 440C(AUS 10) do VG10 są zupełnie wystarczające. Ponadto...te wymienione stale należą niemalże do klasyki- w większości są znane od lat, podobnie jak sposoby ich termicznej obróbki. A przecież to hartowanie stanowi o jakości noża- nie tylko sama stal! Tak więc ze stali, dajmy na to 440B możesz zrobić lepszy nóż niż z ATS 34, jeśli pierwszą zahartujesz bardzo dobrze a drugą byle jak! Truizm? Może , ale przypominam o tym, bo większość na forum jak usłyszy o 440C(przykład) to wrzeszczy- cienizna! Natomiast S 30V jest zawsze zajebista i w ogóle! CPM S 30V spod ręki Poula Bosa jest inna niż CPM S 30V w wykonaniu Spyderco! To pewnik! A dlaczego mam płacić więcej tylko za samą stal? Skoro japończycy dla Spyderco opracowali technologię takiego hartowania VG10 że prawie nie ustępuje ona ATS 34 a niewiele S 30V, to po kiego grzyba wydawać więcej niż to konieczne? To i tak produkcja masowa- ma być szybko i dużo! Pamiętaj, w stalach wiele zależy od ich czystości, tzn. czy są one wolne od zanieczyszczeń np.fosforem czy siarką. Ponadto: skład chemiczny! Bo jest 440C z dolnej i z wysokiej półki- mogą sie różnić stopniem zanieczyszczeń i zawartością wegla, a to bardzo duża różnica! Dobre firmy zawsze podają z jakiej stali jest wyprodukowany przez nie nóż, np. Griptilian firmy Benchmade ma 440C na ostrzu, hiszpańskie Muele 440 chrom- vanad steel(co to jest u diabła?).
Jawor- nie daj się oszaleć. Po prostu.
kończę, bo mi w gardle zaschło