Brak odpowiedzi do tego tematu

[EXPERTO]

Niezwykłe właściwości CYNKU

W organizmie człowieka występują dwa rodzaje pierwiastków: MAKROELEMENTY (ok. 99%), czyli pierwiastki podstawowe (tlen, węgiel, wodór, azot, wapń, fosfor, potas, siarka, chlor, magnez) i MIKROELEMENTY (ok.1%), czyli pierwiastki śladowe, zwane metalami śladowymi (m. in. żelazo, miedź, jod, kobalt, mangan, fluor). Spośród 18 pierwiastków śladowych jednym z najcenniejszych jest CYNK.


Jeszcze do niedawna niewiele wiedziano na jego temat. Polskie podręczniki medyczne wydane w latach 70. pomijają ten ważny mikroelement. Kilka lat temu pojawiły się pierwsze duże artykuły na temat tego pierwiastka w specjalistycznych publikacjach. Obecnie, zachęceni rewelacyjnymi odkryciami, pracują nad nim naukowcy w kilku wysoko rozwiniętych krajach, przede wszystkim w Stanach Zjednoczonych, Kanadzie i Japonii. Badania odkrywają coraz to nowe tajemnice, jakie kryje w sobie ten niedoceniany dotychczas cud natury. Dzięki nim już wiadomo, że ten niezwykły metal bierze udział w metabolizmie komórkowym. Jako koenzym wielu enzymów jest niezbędny w przemianie białkowej i węglowodanowej. Przyspiesza gojenie ran zewnętrznych i wewnętrznych, pomaga w leczeniu depresji, schizofrenii, stanów agresji (cynk odkłada się w mózgu), warunkuje też prawidłowy wzrost, zdrowy stan paznokci, skóry, kości i włosów (cynk magazynuje się w tkance kostnej, skórze i włosach), zapewnia właściwe funkcjonowanie mechanizmów odpornościowych i układu nerwowego oraz gruczołów wydzielania wewnętrznego - zwłaszcza gruczołów płciowych i trzustki - cynk kumuluje się w spermie, gruczole krokowym (prostacie), a także wchodzi w skład insuliny (badania przeprowadzone na cukrzykach wykazały poważne niedobory cynku). Niedobór cynku upośledza sprawność umysłową, przede wszystkim pamięć, koncentrację uwagi, a także powoduje zwyrodnienie plamki żółtej - centralną część siatkówki oka. Cynk pobudza działanie enzymów istotnych dla właściwego funkcjonowania komórek siatkówki. Jest pomocny w obniżaniu poziomu cholesterolu w organizmie.

Piękne włosy, zdrowa cera
Zmiany dermatologiczne wywołane niedoborem cynku to łysienie plackowate i złośliwe, łamliwość włosów oraz choroby skóry, m. in. trądzik młodzieńczy, krostkowy i ropowiczy, zapalenie skóry. Źródłem cynku są drożdże, zwłaszcza drożdże piwne, które w przypadku chorób skóry i włosów dobrze jest stosować także zewnętrznie, w formie np. maseczek.

Przepis na drożdżową maseczkę
Łyżeczkę drożdży rozprowadzamy szklaną szpatułką z kilkoma kroplami przegotowanej wody albo witaminy C lub A (do kupienia w aptece: wit. C w ampułkach, wit. A w kroplach) i nakładamy na twarz. Odpowiednio większą ilość przygotowujemy na włosy.
Skuteczne są również drożdżowe kąpiele: do wanny wlewamy kostkę drożdży rozpuszczonych w litrze wrzątku.
Skuteczność cynku w leczeniu trądziku i innych chorób skóry bierze się m.in. stąd, że pierwiastek ten hamuje wzrost bakterii. Już w starożytnym Egipcie drożdże spożywano i stosowano zewnętrznie przeciwko egzemom, liszajom, grzybicom, łuszczycy i trądzikowi. Jeśli chodzi o przyjmowanie wewnętrzne drożdży, nie zjadamy ich w stanie surowym, ponieważ soki trawienne chronią je w żywej postaci. Tak więc zjadanie żywych drożdży nic nie daje. Należy je pić w formie naparu: łyżeczkę drożdży, najlepiej piwnych, zalewamy niepełną szklanką wrzątku i po ostygnięciu wypijamy.
Nasze prababcie stosowały ciepłe maseczki z rozgniecionych na papkę ugotowanych ziemniaków i marchewek, ale kiedyś warzywa te zawierały więcej cynku (nieskażona gleba, zero chemii w uprawie) niż obecnie. Dziś zastąpiły je maseczki z bezpiecznej morskiej "gleby" - z alg i błota z morza martwego. Do przemywanie twarzy (no i oczywiście do picia) dobrze jest używać świeżo wyciśniętego soku z zielonego groszku, kapusty, ogórka, selera - jarzyny te zawierają najwięcej cynku ze wszystkich warzyw.

Odporność na choroby zakaźne
Dlaczego jedni zarażają się chorobotwórczymi bakteriami i wirusami, a inni, choć też mają z nimi do czynienia - nie? Odpowiedź jest prosta: dlatego, że jedni są na nie odporni, a inni - nie. Dużo bardziej skomplikowane jest wyjaśnienie działania układu immunologicznego, czyli odpornościowego, który jest za to odpowiedzialny. Ale i w tej sprawie ma swój udział cudowny pierwiastek - cynk.
Prawidłowe funkcjonowanie układu immunologicznego zapewnia nam grasica produkująca m. in. tymulinę - hormon pobudzający powstawanie walczących z zarazkami limfocytów - komórek T. Niestety, grasica z wiekiem maleje. Ponieważ gruczoł ten zanika - zmniejsza się nasza odporność. Ale, jak dowiodły najnowsze badania, wcale nie musi tak być! Cynk odmładza układ immunologiczny, stymulując produkcję interleukiny 1 i pobudzając działanie grasicy, która znowu zaczyna wytwarzać odpowiednią ilość tymuliny. Tymulina wraz z interleukiną 1 powoduje namnażanie komórek T, którym - jeśli jest ich dostatecznie dużo - nie oprą się żadne drobnoustroje (poza wirusem HIV). Cynk powoduje również wzrost gamma interferonu - bezcennego niszczyciela wirusów.

Wiecznie młodym być
Choć uczeni dążą do uzyskania środka na długowieczność, a przez wieki zajmowali się tym samym alchemicy pracując nad kamieniem filozoficznym, nie jest to jeszcze możliwe. Nie można być wiecznie młodym, można za to wolniej się starzeć. I znowu cynk. Okazało się bowiem, że zwiększa on poziom albumin we krwi. Białka te są uważane przez naukowców za wskaźnik długowieczności - czym ich więcej we krwi, tym dłuższe życie. W związku z tą właściwością cynku lekarze coraz częściej twierdzą, że jest on lekiem przeciw starości.
Odmładzające działanie na poziomie komórkowym wykazuje cynk również jako przeciwutleniacz, który zwalcza powodujące nowotwory kancerogeny zwane wolnymi rodnikami. Cynk chroni przed nimi nasze komórki. Aż trudno sobie wyobrazić, że ten ciężki, nieszlachetny metal, w przemyśle służący m.in. do konserwacji drewna, tkanin i skór przeciwko pleśniom, podobną rolę pełni w organizmie człowieka - chroni komórki przed niszczącym działaniem wolnych rodników. Spożywając produkty bogate w cynk "cynkujemy" komórki, podobnie jak w przemyśle cynkuje się stalowe i żelazne rury, żeby zapobiec ich korozji.

Erotyczne mięczaki, seksowne skorupiaki
Już w starożytności z owoców morza przyrządzano miłosne napoje i potrawy. Ale dopiero w XX wieku odkryto, dlaczego rybom, mięczakom i skorupiakom przypisywano "amorogenne" działanie. Otóż są najbogatszym źródłem cynku! W starożytności jednak o tym nie wiedziano, ostrygi zyskały miano najwspanialszego afrodyzjaka ze względu na swój kształt, przypominający jądra mężczyzny. No i wszystko się zgadza - tak jak twierdzili starożytni, ostrygi wzmagają potencję i płodność u mężczyzn. Badania wykazały, że po spożyciu małż w spermie i gruczole krokowym wzrasta poziom cynku, co pozytywnie wpływa na produkcję przez jądra testosteronu. Tak więc cynk jest pomocny w leczeniu bezpłodności u mężczyzn. Natomiast u kobiet reguluje zaburzone cykle miesiączkowe.
Nauka udowodniła również, dlaczego skorupiaki były uważane za mniej seksowne od mięczaków. Okazało się bowiem, że zawiarają o wiele mniej cynku niż ostrygi.
W średniowieczu sporządzano napój miłosny, w skład którego wchodziły m. in. opiłki metali, wnętrzności ryb i ptaków, kości gadów. No i znowu wszystko się zgadza: ryby i drób zawierają cynk, który w największym stężeniu odkłada się w kościach - stąd kości gadów. Napoje przygotowywano rozmaicie: bądź rozcierając i proszkując, a następnie rozcieńczając składniki, bądź gotując z nich wywary.

Cynk? Tylko naturalny!
Większość ludzi ma za mało cynku, ponieważ bardzo trudno dostarczyć go w diecie i jest dosyć trudno przyswajalny. Pozbawiają się tego mikroelementu wegetarianie (owoce nie zawierają cynku, w warzywach jest go niewiele) i osoby odchudzające się. W diecie poniżej 2400 kcal dziennie cynk nie jest dostarczany w wystarczającej ilości. Ale mimo to nie zaleca się bez wyraźnych wskazań lekarza uzupełniania tego pierwiastka poprzez preparaty. Pierwiastek ten, podobnie jak wszystkie makro- i mikroelementy, a także witaminy, najlepiej - choć i tak nie do końca - przyswajalny jest w postaci naturalnej. Poza tym tylko w takiej postaci działa. Najlepszym tego przykładem jest rewelacyjny eksperyment przeprowadzony z mlekiem matki. Wiadomo, że mleko to zawiera cynk, powodujący właściwy wzrost i odporność niemowląt. Wyodrębniony i dodany do preparatu imitującego mleko matki - nie działał. Czegoś zabrakło. Czego? Nie wiadomo. Nawet największy postęp w chemii nie zastąpi natury. Może jedynie ją wyjaśnić, byśmy świadomie sięgali do odpowiednich jej darów zgodnie z potrzebami. Tak więc sięgajmy do małży, a w szczególności do ostryg.
100 g surowych ostryg zawiera 63 mg cynku! W wielu krajach ostrygi spożywa się na surowo, skropione octem winnym lub sokiem z cytryny, zaraz po wyjęciu z muszli. Nie jest to dobry sposób ze względu na obecność mikroorganizmów, które skutecznie giną jedynie w wysokiej temperaturze. Dlatego lepiej jeść małże gotowane. Jeśli jednak przyjdzie nam dzielić ten zwyczaj, pamiętajmy, by surowe ostrygi popijać alkoholem, chociażby winem. Co prawda alkohol zmniejsza wchłanianie cynku, ale za to przynajmniej częściowo niszczy mikroby.
Na naszym rynku dostępne są ostrygi wędzone, w puszkach zawierających 85 g tych mięczaków. 85 g wędzonych ostryg zawiera 103 mg cynku! Dla porównania 100 g wątroby wołowej, uznawanej również za bogate źródło cynku, zawiera 3 mg tego pierwiastka. Tak więc zjedzenie puszki ostryg daje nam 103 mg cynku, podczas gdy zapotrzebowanie dobowe na ten pierwiastek wynosi od 15 do 30 mg (po 75. roku życia powyżej 50 mg). Choć nadmiar cynku jest toksyczny, nie ma się czego bać. Nasz organizm nie wchłonie aż takiej jego ilości. Nawet, gdybyśmy jedli prawie same ostrygi, organizm przyjmie niewielką część dostarczanego cynku, a przecież oprócz ostryg coś jeszcze zjemy. A w pokarmach jest mnóstwo składników hamujących przyswajanie tego mikroelementu. Głównymi jego wrogami są: alkohol, mleko i jego przetwory (chociaż same, zwłaszcza twarde sery, zawierają niewielkie ilości cynku), błonnik, spożywany w dużych ilościach w dietach odchudzających oraz cukier. Spożywanie nadmiernych ilości słodyczy może spowodować utratę do ok. 3 mg cynku dziennie. Poza tym po 50. roku życia wchłanianie cynku jest znacznie osłabione. Tak więc nie bójmy się puszki wędzonych ostryg na śniadanie lub kolację, nawet jeśli na obiad zjedliśmy rybę czy ciemne mięso indyka, które również "obfitują" w cynk. Zwłaszcza że właśnie po 40. roku życia potrzebujemy tego pierwiastka najwięcej. Badania (zawartość cynku bada się w białych krwinkach, dlatego rutynowe badania krwi nie wystarczają) wykazały, że każdy, kto wkracza w wiek średni, zaczyna mieć niedobór cynku. Tylko odpowiednio dobrane pożywienie jest w stanie zaspokoić zapotrzebowanie na ten pierwiastek.

"Cynkowa dieta"
Przynajmniej okresowo, co jakiś czas, należy tak sporządzać menu, żeby nie zabrakło w nich morskich ryb, owoców morza - mięczaków (małży, w tym ostryg) i skorupiaków (krewetek, krabów, homarów), drobiu - szczególnie ciemnego mięsa indyka i wątróbek kurzych, gotowanej lub duszonej wątroby, najlepiej cielęcej, warzyw strączkowych, produktów zbożowych z pełnego przemiału, ciemnego ryżu, orzechów - przede wszystkim orzeszków ziemnych i orzechów pekanowych oraz ziaren (w tym musztardy ziarnistej) - przede wszystkim dyni i słonecznika oraz w postaci zarodków (głównie kiełków pszenicy).


Tabela 1
(zawartość cynku w warzywach) Spośród 70 warzyw tylko 21 zawiera cynk - w postaci soli.
Produkt Zawartość cynku
w 100g produktu
[mg]
cebula 1,4
groszek zielony 1,32-5,0
chrzan 1,0
czosnek 1,0
brukselka 0,87
buraki ćwikłowe 0,28-0,90
endywia 0,34
pory 0,31
seler zwyczajny 0,31
szpinak warzywny 0,3-0,9
pomidory 0,24
kalafior 0,23
cykoria 0,19
kapusta biała 0,16-1,5
kapusta czerwona 0,16-1,5
ogórki 0,16
marchew 0,1-3,6
sałata głowiasta masłowa 0,18-1,1
rzodkiewka 0,16
ziemniaki 0,02-0,4
fasola szparagowa 0,012

Tabela 2
(zawartość cynku w miligramach w produktach)
Produkt Ilość Zawartość cynku [mg]
ostrygi wędzone 85 g 103
ostrygi surowe 100 g 63
duszone mięso 85 g 7
wątroba cielęca gotowana 85 g 7
indyk pieczony 100 g 5
mięso kraba gotowane 2 średnie kraby 4
pestki dyni 30 g 3
Większość przetworów zbożowych zawiera ok. 4 mg cynku w porcji.

WAŻNE INFORMACJE
Mikroelementy to pierwiastki chemiczne w śladowych ilościach niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmów żywych, a w większych ilościach toksyczne. Stąd liczne niegdyś zatrucia spowodowane używaniem cynkowych naczyń. Dawka, zwana megadawką, wywołująca objawy zatrucia, wynosi 2 gramy.
Jeśli żywność pochodzi z terenów ubogich w cynk, jego poziom jest jeszcze niższy. Kupując warzywa, nie wiemy, na jakich glebach były uprawiane. Dlatego, niestety, warzywa nie są pewnym źródłem nawet tak minimalnych ilości tego pierwiastka. Jedynym pewnym i bogatym jego źródłem są owoce morza, co nie jest dobrą wiadomością dla tych wegetarian, którzy ściśle przestrzegają jarskiej diety.
Ponieważ cynk w warzywach występuje w postaci rozpuszczalnych w wodzie soli, nie należy jarzyn zbyt długo gotować. Lepiej spożywać je w formie sałatek (polanych sosem z: oliwy z oliwek, cytryny i musztardy ziarnistej), soków lub duszone w oliwie z oliwek i soku własnym. Z najnowszych badań wynika, że oliwa z oliwek jest jedynym bezpiecznym tłuszczem! Warto wykorzystywać wywary z gotowanych jarzyn.
Najwięcej cynku występuje w pszennym chlebie razowym. Chleb ten ma o 38% cynku więcej niż biały chleb pszenny. W chlebie żytnim zawartość cynku jest mniejsza niż w ciemnym pszennym i większa niż w białym pszennym.

Autor tematu: Małgorzata E. Malicka