Spluszowacenie (chondromalacja) to choroba objawiajaca sie degenracja
chrzastki rzepki w stawie kolanowym.
Objawy:
- bol w kolanach, zwlaszcza przy maksymalnym zgieciu (jak kucniesz,
zostaniesz tak chwile a potem chcesz wstac i rozprostowac nogi to boli w
sposob podobny do tego, jaki jest gdy pare godzin jedziesz autobusem i nagle
trzeba wysiadac)
- bol w czasie wykonywania cwiczen (przysiady, bieganie, jazda na rowerze),
czesto jest tez tak, ze w trakcie cwiczen nie boli ale zaczyna np.
nastepnego dnia i utrzymuje sie kilka dni. Szybciej wychodzi wtedy, gdy
grasz w cos wymagajacego gwaltownych ruchow np. squasch, siatkowka - wtedy
latwo sie zapomniec i przeciazyc kolano,
- bol podczas silnego nacisku na rzepke w kolanie, np. siadasz i probujesz
ruszac luzno zwisajaca noga jednoczesnie dociskajac rzepke rekami. Z
sytuacji bardziej zyciowych: robienie czegos na kleczkach albo np. wspinanie
sie na wysoki parapet na sali gimnastycznej zeby otworzyc okno, walka w
parterze gdy kolanami dotykasz maty.
- charakterystyczne "strzelanie" kolana - mozna wyczuc ruszajac noga gdy
naciskasz rzepke, ze kolano nie chodzi plynnie tylko jest tak, jakby cos tam
przycieralo.
- kolano moze wydawac charakterystyczne dzwieki podczas chodzenia, strzelac,
pykac.
- mozna miec ograniczenie ruchomosci stawu, problemy z pelnym zgieciem itp.
Co jest zle:
W miejscach, w ktorych kosci przemieszczaja sie wzgledem siebie (w stawach),
powierzchnie ktore tra o siebie sa wylozone chrzastka stawowa. W kolanie
dotknietym spluszowaceniem chrzastka ta nie jest gladka, tylko posiada
obszary zageszczone i rozrzedzone (wyglada jak pumeks czy cos w tym stylu).
Kiedy powierzchnie z taka chrzastka ocieraja sie o siebie, powoduje to
charakteystyczne dzwieki i uczucie, ze kolano nie pracuje "plynnie",
skutkiem takiej pracy kolana jest tez to, ze pozostala chrzastka szybciej
sie zuzywa.
Badanie:
- zwykle da sie wykryc po objawach i badaniu ortopedycznym,
- w USG kolana moga wyjsc rozne rzeczy, trudno sie to wykrywa w pierwszej
fazie choroby, chrzastka na przednio-obciazanej powierzchni klykci kk.
udowych moze miec podwyzszana echogenicznosc i nieostre zarysy,
- w RTG tez troche moze byc widac, ale zwykle malo, bo chrzastka jest zbyt
przepuszczalna i wogole takie tkanki zle wychodza na zdjeciach. W bardziej
zaawansowanym stadium kiedy chrzastka jest zjechana nie tylko na rzepce ale
tez na powierzchniach kosci, moze byc zwezenie szpary stawowej.
- jak ktos chce, moze robic rezonans magnetyczny, tam to juz wszystko
wyjdzie, ale zwykle sie chyba tego nie robi, bo albo stan jest na tyle
powazny ze i bez rezonansu widac albo jest na tyle spoko, ze nie jest
potrzebny, tak mi sie wydaje.
Od czego sie robi:
- zwykle od dlugotrwlego przeciazania stawow, mikrourazow, zaburzen w
odzywianiu chrzastki wewnatrz stawu, slabych genow, zlej techniki biegania
zwlaszcza w terenie, zlego obuwia nie chroniacego przed wstrzasami przy
bieganiu po betonie czy asfalcie, braku rownowagi w sile miesni ktorych
przyczepy powinny utrzymywac rzepke w prawidlowym polozeniu wzgledem reszty
stawu.
Co dalej:
- najpierw zle wiadomosci: komorki chrzastki w stawie sie nie dziela ani nie
regeneruja, chrzastka stawowa sie nie regeneruje, niezaleznie od tego, co by
nie robic, jakich lekow by kto nie bral etc. Komorki chrzastki mozna zmusic
do podzialu, ale jak na razie nie wewnatrz ustroju (scislej mowiac, istnieja
podzialy komorek chrzastki wewnatrz stawu, ale sa to podzialy b. specyficzne
a powstajaca chrzastka b. slaba i nieodporna na zuzycie). Jedyne co sie robi
w tej chwili, zeby chrzastke zregenerowac, to pobiera sie komorki z kolana,
rozmnaza w warunkach laboratoryjnych a potem przeszczepia z powrotem w
oczyszczone miejsce, ale tak sie otrzymuje w sumie niewielkie ilosci
chrzastki i nadaje sie to tylko do uzupelniania niewielkich ubytkow po
urazach. Metoda jest cholernie droga (ok 25000 $ za pobranie, rozmnozenie i
przeszczep) i nie stosuje sie jej w przypadku choroby zwyrodnieniowej
stawow, spluszowacenia itp. Moze kiedys...
- leczenie chondromalacji ogranicza sie do unikania sytuacji obciazajacych
kolana, w tym niektorych rodzajow ruchu i niektorych sportow, fizykoterapii,
lekow przeciwbolowych i ewentualnie niesterydowych lekow przeciwzapalnych
(kiedy kawalki chrzastki odrywaja sie od rzepki, wywoluja zapalenia stawu a
w skrajnych przypadkach powoduja zablokowanie stawu). Wiem, ze to straszny
syf jak sie wie, ze moga cofac sie objawy, bol etc. ale stan samej chrzastki
w stawie sie nie poprawi, ale niestety w chwili obecnej cale leczenie
ogranicza sie do zatrzymania / spowalniania postepowania choroby.
Czego unikac:
- biegania w terenie (zwlaszcza zbieganie ze wzniesien bardzo obciaza
rzepke)
- biegania w butach nie amortyzujacych wstrzasow, po twardym terenie
- cwiczen bez starannej rozgrzewki, cwiczen prowadzacych do przeprostu w
stawie (np. chybione kopniecie w pilke), kopniec w powietrze (sztuki walki),
przysiadow z obciazeniem (np. sztanga) a jezeli juz, to kat miedzy koscia
udowa a podudziem nie moze przekraczac 90 stopni a dobrze, zeby byl jeszcze
bardziej ograniczony, cwiczen powyzej 90 stopni z prostowaniem nog na
maszynie w silowni (czworoglowe) i zginaniem (dwoglowe, jezeli zginac to tez
do mniej niz kat prosty, w zadnym wypadku do dotkniecia pietami tylnej
czesci ud czy cos w tym stylu). W ogole generalna zasada jest to, zeby nie
zginac pod obciazeniem stawu, bo wtedy nastepuje przyblizenie rzepki do
powierzchni kosci i sie niszczy chrzastka.
- unikac pracy i cwiczen na kolanach, kopniec kolanem czy w kolano, uderzen
kolanami o podloge, nawet w ochraniaczach (siatkowka), walki w parterze
obciazajacej kolana, kucania w ksiegarni przez polka z ksiazkami na kilka
minut etc.
- unikac nadmiernego rozciagania sciegien, ktore moze prowadzic do zlej
pracy kolan.
- uwaga!: spluszowacenie kolana powoduje w dalszym rozrachunku zanik miesni
czworoglowych (zmniejsza sie ich toniczne napiecie, czestosc uzywania i sila
skurczu jako efekt unikania bolu), nie nalezy wiec z tym unikaniem
przeginac. Powinno sie regularnie cwiczyc!! (oczywiscie w sposob adekwatny
do stanu kolan), bardzo przydatne sa cwiczenia izometryczne miesni nog
(podobno moga nawet pomoc, ale w wiekszasci tylko tym, ktorzy wczesniej
niczego nie cwiczyli i w ten sposob szybko moga poprawic mechanike kolana,
jak ktos juz ma rozbudowane miesnie nog to cienko), stacjonarny rowerek (ale
delikatnie i siodelko wysoko), jezeli stan umozliwia bieganie, przydatne sa
opaski potrzymujace i stabilizujace rzepke (od dolu badz na cale kolano) ale
jak biegac, to raczej nie z duza sila (unikac sprintow). (nie wiem
dokladnie, na czym jeszcze moze polegac fizykoterapia, bo ze mna jest
calkiem w porzadku, raczej dmucham na zimne niz powaznie choruje, wiec do
fizykoterapii jeszcze nie doszedlem). Mozna sobie pomoc takze okladami z
torebek z lodem.
Leczenie:
- w przypadku stanu zapalnego kolana, stosuje sie niesterydowe leki
przeciwzapalne,
- leki przeciwbolowe,
- leki wzmacniajace chrzastke stawowa, np. siarczan glukozaminy (dostepny
preparat o nazwie Arthryl)
- aspiryna w duzych dawkach, dokladnie jak teraz nie napisze bo mi gdzies
dawkowanie wcielo,
- kwas chyalurynowy w postaci serii zastrzykow bezposrednio do kolana
(kiedys byl Hyalgan, ale zdaje sie, ze od stycznia jest w Polsce
zarejestrowany Synvisc, ktory na swiecie jest reklamowany jako srodek
rokujacy bardzo duze nadzieje. Synvisc zawiera ww. kwas, ktory (normalnie
jest produkowany w kolanie) wstrzykniety powoduje lepsza prace kolana,
czesto ustanie strzelan i trzaskow (ma dzialanie podobnie do oleju do
smarowania, amortyzuje rowniez wstrzasy). Synvisc jest podawany w formie
trzech zastrzykow (co tydzien jeden) bezposrednio do kolana, o ile sie
orientuje jest sporo osob ktorym przynioslo to ulge w bolu i znacznie
poprawilo prace kolan. Dziala przez jakies 6 miesiecy, potem sie ponawia.
Cena ok. 500zl za serie.
- w przypadku, kiedy jest to konieczne, mozliwe jest artroskopowe
wygladzanie powierzchni stawow kolanowych (operacja przez dziurke w kolanie,
wkladaja taka sonde z kamerka zeby na monitorze widziec co robia), jezeli
oderwane fragmenty chrzastki blokuja prace kolana i ograniczaja ruchomosc
stawu, mozliwe jest tez ich usuniecie. Ceny artroskopii sa rzedu 3000-4000
zl, chociaz lekarze z ktorymi rozmawialem odradzaja jakiekolwiek grzebanie
wewnatrz stawu, o ile nie jest ono niezbednie konieczne.
- gdzies w jakims serwisie ortopedycznym na sieci jest informacja, ze
wykonuje sie rowniez operacje polegajaca na podcieciu czesci wiezadel
utrzymujacych rzepke, tak, aby przywrocic jej prawidlowe ustawienie jezeli
wlasnie jego brak byl powodem uszkadzania chrzastki w trakcie np. biegow,
ale o ile sie orientuje jest to metoda bardzo kontrowersyjna i nie polecana.
- fizykoterapia (cwiczenia, leczenie cieplem i zimnem, chyba rowniez polem
magnetycznym o slabym natezeniu).
Tyle, jezeli chodzi o pare informacji, pamietajcie ze nie zastapia one
wizyty o dobrego ortopedy (polecam Carolina Medical Center w W-wie na
Broniewskiego i Przychodnie Medycyny Sportowej na Wawelskiej 5 w W-wie (tam
gdzie Skra), chociaz od lekarzy spoza tych placowek slyszalem sygnaly, ze
zdarza sie naciaganie ludzi na drogie i nie zawsze potrzebne badania -
przytaczam to jako opinie osob trzecich, sam nie mam takich doswiadczen ale
zawsze lepiej uwazac.). Na sieci po angielsku jest sporo informacji
(keyword: chondromalacia).
od niedawna uczeszczam na treningi capo [od miesiaca] i prawdopodobnie mam wyzej opisana chorobe
teraz pytanie, czy jest sens dalej trnowac skoro nie moge "siasc na lydkach" i czy w ogole powinienem trenowac
z gory dzieki
. Zacząłem brać siarczan glukozaminy(Artzesan) i może jest drobna różnica. Inny lekarz doradził, żeby pod koniec jesieni zacząć pić tran.
FaceBook
