Do czołówki najzdrowszych produktów świata z wielkim impetem ostatnio wdziera się czarny ryż. Niedawno przeprowadzone badania wykazały, że zaledwie jedna łyżka tego produktu zawiera więcej korzystnych dla zdrowia przeciwutleniaczy zwanych antocyjanami niż taka sama ilość jagód. Ma też więcej błonnika i witaminy E, przy znacznie niższym poziomie cukrów.
Czarny ryż jest jedną z odmian ryżu. Ma łagodny, orzechowy smak. Uprawiany jest najczęściej w Indonezji i Tajlandii. Nazywany był ”zakazanym ryżem”, ponieważ początkowo w Chinach był on przeznaczony tylko dla cesarza i nikomu innemu nie wolno było go jeść. Szczególnym upodobaniem darzył tę odmianę Kangxi – cesarz z dynastii Qing. Dzisiaj ryż dostępny jest dla wszystkich, a ze względu na swoje unikalne właściwości niebawem może zrewolucjonizować piekarniczy rynek.
Źródło wielu związków
Posiada wysoką wartość odżywczą oraz dużo żelaza. W przeciwieństwie do innych odmian ryżu z Azji, nie jest kleisty lub szorstki. Ziarno czarnego ryżu ma podobną ilość błonnika jak ryż brązowy. Czarny ryż posiada stosunkowo wysoką zawartość składników mineralnych i, podobnie jak większość odmian ryżu dostarcza ważnych dla zdrowia aminokwasów. Oprócz błonnika i przeciwutleniaczy w postaci witaminy E, czarny ryż bogaty jest również w liczne składniki mineralne, zwłaszcza żelazo. Jest on zdrowszą alternatywą dla białego ryżu, uważaną za lepszą niż ryż brązowy. Zawiera za to znacznie mniej cukru i sodu, a znacznie więcej witamin z grupy B, wapnia, magnezu, żelaza i cynku od swojego białego kuzyna. Eksperymentalnie był wykorzystywany do stymulowania żołądka, zauważono poprawę pracy nadnerczy jak również poprawę wzroku.
Antocyjany dla zdrowia
Jego kolor to głęboka czerń przechodząca w purpurę po ugotowaniu. Jego ciemny fioletowy kolor wynika przede wszystkim z wysokiej zawartości antocyjanów. Antocyjany to pigmenty roślinne o silnych właściwościach antyoksydacyjnych. Antocyjany to takie same pigmenty, które zawiera wiele gatunków czerwonych i purpurowych jagód, takich jak jeżyny, wiśnie, borówki, maliny, czerwone winogrona, truskawki. Na podstawie badań przedstawionych podczas 240-tego Spotkania Amerykańskiego Towarzystwa Chemicznego (ACS) można stwierdzić, żejedna łyżeczka otrębów z czarnego ryżu zawiera więcej przeciwutleniaczy i antocyjanów niż łyżka borówek amerykańskich.
Udowodniono, że antocyjany obniżają one ryzyko zachorowania na raka i choroby serca. Antocyjany są też badane ze względu na ich rolę w zapobieganiu wielu chorobom przewlekłym, w tym raka, cukrzycę i choroby Alzheimera. Prawdopodobną przyczyna efektów prozdrowotnego działania antocyjanów są silne ich właściwości przeciwutleniające oraz przeciwzapalne. W 2007 roku zorganizowano specjalne sympozjum, którego celem było przybliżenie wiedzy na temat dobroczynnego wpływu antocyjanin. Naukowcy jednogłośnie stwierdzili, że ich spożywanie zapobiega rozwojowi nowotworów, opóźnia starzenie w tym procesy neurodegeneracyjne, działa przeciwzapalnie, łagodzi objawy cukrzycy oraz hamuje wzrost niebezpiecznych dla zdrowi bakterii. Na poziomie molekularnym wykazano, że antocyjaniny wyłączają nowotworowe geny sprzyjające wzrostowi guzów i tworzeniu się nowych naczyń krwionośnych, niejako wrót do tworzenia przerzutów. Jednocześnie związki te włączają inne geny, które odpowiedzialne są za szwankujący w komórkach rakowych proces apoptozy, czyli śmierci komórkowej.
Badania opublikowane w Journal of Nutrition w 2008 roku wykazały natomiast, że wyciąg z czarnego ryżu pomaga zapobiegać progresji blaszek miażdżycowych w głównych arteriach serca, która może prowadzić do zawału serca. Ma na to wpływ również obniżona zawartość składników lipidowych w tym trójglicerydów. Wyciąg z czarnego ryżu okazał się tak potężny jak Simwastatyna, lek stosowany w celu obniżenia poziomu cholesterolu. Efekt ten wynika z zawartości antocyjanów, w które bogaty jest czarny ryż. Ze względu na przeciwzapalne właściwości obniżające poziom cholesterolu i antocyjanów, która znajdują się w czarnym ryżu , te smaczne ziarna mogą przyczynić się do zapobiegania atakom serca.
Zapobieganie alergiom?
Otręby z czarnego ryżu mogą łagodzić stany zapalne towarzyszące takim schorzeniom jak alergia i astma – wynika z koreańsko-amerykańskich badań.
W swoich najnowszych doświadczeniach naukowcy porównywali przeciwzapalne działanie otrębów z ryżu czarnego i brązowego u myszy, u których wywołano stan zapalny i obrzęk lub alergię kontaktową skóry. Przed aplikacją związków chemicznych na skórę uszu gryzoni naukowcy przez 14 dni wstrzykiwali im ekstrakt z otrębów czarnego ryżu. Okazało się, że znacznie – o 32 proc. w porównaniu z grupą kontrolną – hamował on stan zapalny skóry w miejscu podania drażniącej substancji. Spowodował też wyraźny spadek produkcji związków prozapalnych. Z kolei inne myszy były przez sześć tygodni na diecie z dodatkiem 10% ekstraktu z otrąb czarnego ryżu. U nich też próbowano wywołać alergię i również w tym wypadku okazało się, że ryż łagodził alergiczną reakcję organizmu. Zdaniem autorów pracy odkrycie to dowodzi, że otręby z czarnego ryżu mogą być cennym składnikiem diety hamującym stany zapalne i reakcje alergiczne, a w przyszłości mogą również zostać wykorzystane w terapii i prewencji schorzeń o silnym podłożu zapalnym. Badanie ukazało się na łamach “Journal of Agricultural and Food Chemistry“.
Nie tylko ryż...
Chińscy naukowcy, pracujący w USA, którzy badali właściwości czarnego ryżu, twierdzą, że ten rodzaj ryżu byłby doskonałym, tanim sposobem na zwiększenie spożycia produktów zawierających zdrowe antyoksydanty i proponują wykorzystywanie go w przemyśle spożywczym, m.in. do produkcji płatków, ciastek i innych zdrowych produktów. W Chinach już od dłuższego czasu wykorzystuje się ten zdrowy produkt do wyrobu makaronu, przyrządzania puddingu, a także do dekoracji, niedawno zaczęto też produkować kluski z czarnego ryżu. W Stanach Zjednoczonych produkuje się chleb z czarnego ryżu w kolorze czarnym. W Tajlandii uprawiany jest czarny ryż jaśminowy. Ryż jaśminowy otrzymał swoją nazwę od zapachu jaśminu, który wydziela w czasie gotowania.
Dietetycy chcą więc, aby bogata w antocyjaniny mąka z czarnego ryżu stała się, jeśli nie podstawą naszej diety, to przynajmniej istotną jej częścią. W Stanach Zjednoczonych coraz większa ilość farmerów zainteresowana jest uprawą tej odmiany na szeroką skalę. Czarny ryż można też wykorzystywać jako substytut sztucznych i szkodliwych barwników spożywczych. Naukowcy wyjaśniają ze barwniki z ryżu można osiągać w szerokiej palecie kolorów od różowego do czarnego. Sukces czarnego ryżu, może być tym większy, że wciąż silna jest wiara w cudowne właściwości wszystkiego co pochodzi z tajemniczej dla nas kultury Dalekiego Wschodu. Jest więc pewnie kwestią czasu, kiedy każdy z nas będzie mógł się delektować przysmakiem cesarzy.
Polacy jedzą coraz mniej ziemniaków. Przekonaliśmy się nie tylko do makaronu i kaszy, ale także do ryżu ? spożywamy go około półtora kilograma rocznie na osobę. Najczęściej jest to ryż biały. Jednak wśród tych najbardziej wartościowych zdecydowanie króluje czarny, który wzmacnia organizm, a do tego jest smaczny i sycący. Pora, aby na dobre zagościł na naszych stołach.
Ryż to podstawa kuchni w wielu krajach – przede wszystkim w Azji, gdzie stanowi około 70 procent dziennej porcji pożywienia dla blisko dwóch miliardów ludzi. Choć na świecie istnieje ponad sto tysięcy (!) rodzajów ryżu, większość Polaków zna ich najwyżej kilkanaście. Wśród tych najmniej rozpoznawalnych, a jednocześnie najbardziej zdrowych znajduje się ryż czarny, który budzi coraz większe zainteresowanie miłośników eksperymentów kulinarnych.Wzmacniacz zdrowia
Skąd tak dobra opinia o nim? W przeszłości w Chinach czarny ryż był przeznaczony wyłącznie dla cesarza. Przez wieki chroniono go, a za kradzież w wielu krajach Azji płaciło się życiem, dlatego do dziś czarny ryż nazywany jest „zakazanym ryżem”. Uprawia się go głównie w Tajlandii i Indonezji.
Obecnie wiadomo, że jego oryginalny czarnopurpurowy kolor wynika z wyjątkowo dużej zawartości flawonoidów, a dokładnie antocyjanów. W licznych badaniach naukowych wykazano, że antocyjany mają działanie silnie antyoksydacyjnie, zapobiegają rozrostowi płytki miażdżycowej, zmniejszają ryzyko wystąpienia cukrzycy, działają przeciwzapalnie, ponadto wykazują silne działanie przeciwnowotworowe. Czarny ryż zawiera więcej antocyjanów niż powszechnie uznane i cenione ciemne owoce jagodowe.
Bogaty w witaminy i minerały
Profesor Zhimin Xu z Wydziału Nauk o Żywieniu na Uniwersytecie Stanowym w Luizjanie odkrył, że wystarczy jeść zaledwie łyżkę czarnego ryżu dziennie, aby produkt ten zbawiennie wpłynął na nasze zdrowie. – Czarny ryż swoimi walorami przewyższa ryż brązowy i oczywiście oczyszczony ryż biały – przyznaje Ewa Walus. Zawiera on bowiem wiele cennych witamin i pierwiastków. Odznacza się większą niż inne rodzaje ryżu zawartością witaminy E, żelaza, cynku i wapnia oraz witamin z grupy B, kluczowych dla utrzymania właściwej wagi. W czarnym ryżu znajdziemy także skrobię i błonnik, niewiele za to jest w nim cukru.
Przed kilkoma laty na łamach magazynu „Journal of Nutrition” opublikowano badania, z których wynika, że wyciąg z czarnego ryżu zapobiega progresji blaszek miażdżycowych w głównych tętnicach serca – oznacza to, że spożywanie tego produktu chroni przed zawałem. Czarny ryż wpływa również na obniżenie poziomu złego cholesterolu. To nie wszystko. Na łamach periodyku „Journal of Agricultural and Food Chemistry” ukazał się inny raport, który dowodzi, że otręby z czarnego ryżu łagodzą stany zapalne towarzyszące alergiom czy astmie.
Czarny ryż polecamy szczególnie podczas kuracji oczyszczająco-odmładzających. Warto także uwzględnić go w leczeniu kamicy nerkowej, w czasie i po chemioterapii lub po prostu chcąc oczyścić organizm na wiosnę.
Ryż na dziesiątki sposobów
Czarny ryż ma łagodny, orzechowy smak, jest pożywny i sycący. Można podawać go na wiele sposobów – nie tylko jako dodatek do obiadu, ale również jako składnik sushi, sałatek, z krewetkami, szparagami, kurczakiem itp. W krajach azjatyckich niezwykle popularny jest pudding z czarnego ryżu; przyrządza się go najczęściej z wanilią, kardamonem, imbirem, mleczkiem kokosowym, brązowym cukrem, np. z dodatkiem bananów.
Rdzę aby kupując czarny ryż, zwrócić uwagę na datę ważności, ponieważ – jak każdy zbyt długo przetrzymywany ryż – pozostanie twardy bez względu na czas gotowania. – Lepiej nie kupować czarnego ryżu, którego data ważności zbliża się ku końcowi. Natomiast świeży gotuje się szybko i ma wspaniały bukiet aromatów.
Obecnie czarny ryż dostępny jest głównie w sklepach ze zdrową żywnością albo produktami azjatyckimi. Za opakowanie (400 gramów) zapłacimy około 12zł.
Opracował Grammatik na podstawie: Journal of Nutrition
Journal of Agricultural and Food Chemistry
Ponad rok temu
FaceBook